Jacques Romain Georges Brel (Schaarbeek, 8 april 1929 - Bobigny (Parijs), 9 oktober 1978) was een Belgische zanger, componist en tekstschrijver die in de vroege jaren zestig uitgroeide tot een internationale vedette. Na zijn afscheid van het podium in 1967 was hij enige tijd actief als filmacteur en -regisseur. Tijdens het belangrijkste deel van zijn carrière werkte hij intensief samen met de componisten François Rauber en Gérard Jouannest.
De in Brussel wonende Brel beschouwde zichzelf als Franstalige Vlaming. Hij zong voornamelijk in het Frans en nam enkele Nederlandse versies van zijn chansons op, meestal door Ernst van Altena vertaald.
Vanwege zijn kritische, vaak spottende, teksten over de Vlaamse Beweging en het leven onder de vleugels van de rooms-katholieke Kerk was Brel vooral onder Vlamingen omstreden. Hij schreef echter diverse lofzangen op het Vlaamse land en het vrouwelijk deel van zijn bewoners.
Jacques Romain Georges Brel (Schaarbeek, Bruselas, 8 de abril de 1929 - Bobigny (París), 9 de octubre de 1978) fue un cantante, compositor y autor belga, que a principios de los años sesenta se convirtió en una estrella internacional. Tras su despedida de los escenarios en 1967 estuvo durante algún tiempo activo como actor y director de cine. Durante la parte más importante de su carrera colaboró intensamente con los compositores François Rauber y Gérard Jouannest.
Brel, que vivía en Bruselas, se consideraba a sí mismo un flamenco francófono. Cantó principalmente en francés y grabó algunas versiones de sus canciones en neerlandés, casi siempre traducidas por Ernst van Altena.
A causa de sus textos críticos, a menudo burlescos sobre el Movimiento Flamenco y la vida bajo la influencia de la iglesia católico-romana, Brel era una figura controvertida sobre todo entre los flamencos. Sin embargo escribió diversos himnos a las tierras y las mujeres flamencas.
Jacques Brel – Laat me niet alleen (Ne me quitte pas – 1961)
Laat me niet alleen,
toe vergeet de strijd
toe vergeet de nijd
Laat me niet alleen
en die domme tijd
vol van misverstand
ach vergeet hem, want
't was verspilde tijd.
Hoe vaak hebben wij
met een snijdend woord
ons geluk vermoord
Kom dat is voorbij
Laat me niet alleen (bis)
Lief, ik zoek voor jou
in 't stof van de wegen
de paarlen van regen
de paarlen van dauw
Ik zal heel mijn leven
werken zonder rust
om jou licht en lust
goud en goed te geven
Ik sticht een gebied
waar de liefde troont
waar de liefde loont
waar jouw wil geschiedt
Laat me niet alleen (bis)
Laat me niet alleen
ik bedenk voor jou
woorden rood en blauw
taal voor jou alleen
En met warme mond
zeggen wij elkaar:
eens was er een paar
dat zichzelf weer vond
Ook vertel ik jou
van de koning die
stierf van nostalgie
hunkerend naar jou
Laat me niet alleen (bis)
Want uit een vulkaan
die was uitgeblust
breekt zich na wat rust
toch het vuur weer baan
En op oude grond
ziet men vaak het graan
heel wat hoger staan
dan op verse grond
Het wit mint het zwart
zwakheid mint de kracht
daglicht mint de nacht
mijn hart mint jouw hart
Laat me niet alleen (bis)
Laat me niet alleen
nee ik huil niet meer
nee ik spreek niet meer
want ik wil alleen
horen hoe je praat
kijken hoe je lacht
weten hoe je zacht
door de kamer gaat
Nee ik vraag niet meer
'k wil je schaduw zijn
'k wil je voetstap zijn
‘k wil je adem zijn
Laat me niet alleen (bis)
Traducción de la adaptación al neerlandés
No me dejes solo,
venga, olvida la lucha
venga, olvida el rencor
No me dejes solo
y ese tiempo estúpido
de malentendidos
venga, olvídalo, pues
fue tiempo perdido.
Cuantas veces hemos
con una palabra cortante
asesinado nuestra felicidad
Venga, eso ya pasó
No me dejes solo (bis)
Cariño, yo buscaré para ti
en el polvo de los caminos
las perlas de la lluvia
las perlas del rocío
trabajaré sin descanso
una vida entera
para darte a ti
luz y deseo, oro y bienes
Crearé un lugar
donde el amor reine
donde el amor se premie
y tu voluntad se haga
No me dejes solo (bis)
No me dejes solo
inventaré para ti
palabras azules y grana
un lenguaje solo para ti
Y con cálida boca
nos diremos uno al otro:
hubo una vez una pareja
que se reencontró
También te contaré
de ese rey que
murió de nostalgia
anhelándote
No me dejes solo (bis)
Pues de un volcán
que estaba extinguido
se abre paso tras la calma
otra vez el fuego
Y en la tierra añeja
se ve a menudo el grano
crecer mucho más alto
que en la tierra nueva
El blanco ama el negro
la debilidad ama la fuerza
la luz del día ama la noche
mi corazón ama al tuyo
No me dejes solo (bis)
No me dejes solo
no, no lloraré más
no, no hablaré más
porque solo quiero
oír cómo hablas
ver cómo ríes
saber cómo silenciosa
recorres la habitación
No, no pregunto más
quiero ser tu sombra
quiero ser tu paso
quiero ser tu aliento
No me dejes solo (bis)
Jacques Brel – Ne me quitte pas
Jacques Brel – Ne me quitte pas (1959)
Ne me quitte pas
Il faut oublier
Tout peut s'oublier
Qui s'enfuit déjà
Oublier le temps
Des malentendus
Et le temps perdu
A savoir comment
Oublier ces heures
Qui tuaient parfois
A coups de pourquoi
Le coeur du bonheur
Ne me quitte pas (4x)
Moi je t'offrirai
Des perles de pluie
Venues de pays
Où il ne pleut pas
Je creuserai la terre
Jusqu'après ma mort
Pour couvrir ton corps
D'or et de lumière
Je ferai un domaine
Où l'amour sera roi
Où l'amour sera loi
Où tu seras reine
Ne me quitte pas (5x)
Je t'inventerai
Des mots insensés
Que tu comprendras
Je te parlerai
De ces amants-là
Qui ont vu deux fois
Leurs coeurs s'embraser
Je te raconterai
L'histoire de ce roi
Mort de n'avoir pas
Pu te rencontrer
Ne me quitte pas (4x)
On a vu souvent
Rejaillir le feu
De l'ancien volcan
Qu'on croyait trop vieux
Il est paraît-il
Des terres brûlées
Donnant plus de blé
Qu'un meilleur avril
Et quand vient le soir
Pour qu'un ciel flamboie
Le rouge et le noir
Ne s'épousent-ils pas
Ne me quitte pas (5x)
Je n'vais plus pleurer
Je n'vais plus parler
Je me cacherai là
A te regarder
Danser et sourire
Et t'écouter
Chanter et puis rire
Laisse-moi devenir
L'ombre de ton ombre
L'ombre de ta main
L'ombre de ton chien
Mais
Ne me quitte pas (4x)
Jacques Brel – Marieke (1961)
Ay Marieke Marieke je t'aimais tant
entre les tours de Bruges et Gand
Ay Marieke Marieke il y a longtemps
entre les tours de Bruges et Gand
Zonder liefde warme liefde
waait de wind de stomme wind
Zonder liefde warme liefde
weent de zee de grijze zee
Zonder liefde warme liefde
lijdt het licht het donk're licht
en schuurt het zand over mijn land
[en schuift het zand over mijn land
mijn platte land, mijn Vlaanderenland
Ay Marieke Marieke le ciel flamand
couleur des tours de Bruges et Gand
Ay Marieke Marieke le ciel flamand
pleure avec moi de Bruges à Gand
Zonder liefde warme liefde
waait de wind - c'est fini
Zonder liefde warme liefde
weent de zee - déjà fini
Zonder liefde warme liefde
lijdt het licht - tout est fini
en schuurt het zand over mijn land
mijn platte land mijn Vlaanderenland
Ay Marieke Marieke le ciel flamand
pesait-il trop de Bruges à Gand
Ay Marieke Marieke sur tes vingt ans
que j'aimais tant de Bruges à Gand
Zonder liefde warme liefde
lacht de duivel de zwarte duivel
[lijdt het licht het donk're licht]
Zonder liefde warme liefde
brandt mijn hart mijn oude hart
Zonder liefde warme liefde
sterft de zomer de droeve zomer
en schuurt het zand over mijn land
mijn platte land mijn Vlaanderenland
Ay Marieke Marieke revienne le temps
revienne le temps de Bruges et Gand
Ay Marieke Marieke revienne le temps
où tu m'aimais de Bruges à Gand
Ay Marieke Marieke le soir souvent
entre les tours de Bruges et Gand
Ay Marieke Marieke tous les étangs
m'ouvrent leurs bras de Bruges à Gand
de Bruges à Gand de Bruges à Gand
Jacques Brel – Marieke (1961)
Ay Marieke Marieke te amé tanto
entre las torres de Brujas y Gante
Ay Marieke Marieke hace ya mucho
entre las torres de Brujas y Gante
Sin amor, cálido amor
sopla el viento el mudo viento
Sin amor , cálido amor
llora el mar el gris mar
Sin amor, cálido amor
sufre la luz la oscura luz
y araña la arena sobre mi país
[y se arrastra la arena sobre mi país]
mi país plano, mi país de Flandes
Ay Marieke Marieke el cielo flamenco
el color de las torres de Brujas y Gante
Ay Marieke Marieke el cielo flamenco
llora conmigo de Brujas a Gante
Sin amor, cálido amor
sopla el viento – se acabó
Sin amor, cálido amor
llora el mar – ya se acabó
Sin amor, cálido amor
sufre la luz – todo acabó
y araña la arena de mi país
mi país plano, mi país de Flandes
Ay Marieke Marieke el cielo flamenco
pesaba demasiado de Brujas a Gante
Ay Marieke Marieke sobre tus veinte años
que yo amé tanto de Brujas a Gante
Sin amor, cálido amor
ríe el diablo el negro diablo
[sufre la luz la luz oscura]
Sin amor, cálido amor
arde mi corazón mi viejo corazón
Sin amor, cálido amor
muere el verano el triste verano
y araña la arena sobre mi país
mi país plano, mi país de Flandes
Ay Marieke Marieke recuerda el tiempo
recuerda el tiempo de Brujas y Gante
Ay Marieke Marieke recuerda el tiempo
cuando tú me amabas de Brujas a Gante
Ay Marieke Marieke muchas noches
entre las torres de Brujas y Gante
Ay Marieke Marieke todos los estanques
me abren sus brazos de Brujas a Gante
de Brujas a Gante de Brujas a Gante
Jacques Brel – Marieke (Nederlandse versie)
Jacques Brel – Marieke (Nederlandse versie)
Ay Marieke, Marieke Ik hield van jou
Tussen de torens van Brugge en Gent
Ay Marieke, Marieke de tijd gaat gauw
Tussen de torens van Brugge en Gent
[refrein]
Zonder liefde, warme liefde
Waait de wind, de stomme wind
Zonder liefde, warme liefde
Weent de zee, de grijze zee
Zonder liefde, warme liefde
Lijdt het licht, het donkere licht
En schuurt het zand over mijn land
Mijn platte land, mijn Vlaanderenland
Ay Marieke, Marieke de Vlaamse lucht
Grijs als de torens van Brugge en Gent
Ay Marieke, Marieke de Vlaamse lucht
Zij weent met mij van Brugge tot Gent
refrein
Ay Marieke, Marieke de Vlaamse lucht
Woog zij te zwaar van Brugge tot Gent
Ay Marieke, Marieke op onze jeugd
Van Brugge tot Gent
Zonder liefde, warme liefde
Lacht de duivel, de zwarte duivel
Zonder liefde, warme liefde
Brandt mijn hart, mijn oude hart
Zonder liefde, warme liefde
Sterft de zomer, de droeve zomer
En schuurt het zand over mijn land
Mijn platte land, mijn Vlaanderenland
Ay Marieke, Marieke breng terug die tijd
Die mooie tijd van Brugge en Gent
Ay Marieke, Marieke breng terug die tijd
Van onze liefde in Brugge en Gent
Ay Marieke, Marieke als d'avond spreidt
Dan lokken mij van Brugge tot Gent
Ay Marieke, Marieke met armen weijd
De diepe vijvers van Brugge en Gent
Van Brugge en Gent (bis)
Jaques Brel – Marieke (Versión completa en neerlandés)
Ay Marieke, Marieke yo te amé
entre las torres de Brujas y Gante
Ay Marieke, Marieke el tiempo pasa rápido
entre las torres de Brujas y Gante
[estribillo]
Sin amor, cálido amor
sopla el viento, el mudo viento
Sin amor, cálido amor
llora el mar, el gris mar
Sin amor, cálido amor
sufre la luz, la oscura luz
y araña la arena sobre mi país
mi país plano, mi país de Flandes
Ay Marieke, Marieke el cielo flamenco
gris como las torres de Brujas y Gante
Ay Marieke, Marieke el cielo flamenco
llora conmigo de Brujas a Gante
estribillo
Ay Marieke, Marieke el cielo flamenco
pesaba demasiado de Brujas a Gante
Ay Marieke, Marieke sobre nuestra juventud
de Brujas a Gante
Sin amor, cálido amor
ríe el diablo el negro diablo
Sin amor, cálido amor
arde mi corazón, mi viejo corazón
Sin amor, cálido amor
muere el verano, el triste verano
y araña la arena sobre mi país
mi país plano, mi país de Flandes
Ay Marieke, Marieke recuerda ese tiempo
ese bello tiempo de Brujas y Gante
Ay Marieke, Marieke recuerda ese tiempo
de nuestro amor en Brujas y Gante
Ay Marieke, Marieke cuando la tarde se extiende
entonces me atraen de Brujas a Gante
Ay Marieke, Marieke con los brazos abiertos
los hondos estanques de Brujas y Gante
de Brujas y Gante (bis)
Jacques Brel – Mijn vlakke land
Jacques Brel – Mijn vlakke land (1962)
Wanneer de Noordzee
koppig breekt aan hoge duinen
en witte vlokken schuim
uiteenslaan op de kruinen,
wanneer de norse vloed
beukt aan het zwart basalt
en over dijk en duin
de grijze nevel valt
wanneer bij eb het strand
woest is als een woestijn
en natte westenwinden
gieren van venijn,
dan vecht mijn land...
Mijn vlakke land...
Wanneer de regen daalt
op straten, pleinen, perken,
op dak en torenspits
van hemelhoge kerken,
die in dit vlakke land
de enige bergen zijn,
wanneer onder de wolken
mensen dwergen zijn,
wanneer de dagen gaan
in domme regelmaat
en bolle oostenwind
het land nog vlakker slaat,
dan wacht mijn land...
Mijn vlakke land...
Wanneer de lage lucht
vlak over het water scheert,
wanneer de lage lucht
ons nederigheid leert,
wanneer de lage lucht
er grijs als leisteen is,
wanneer de lage lucht
er vaal als keileem is,
wanneer de noordewind
de vlakte vierendeelt,
wanneer de noordewind
er onze adem steelt,
dan kraakt mijn land...
Mijn vlakke land...
Wanneer de Schelde blinkt
in zuidelijke zon
en elke Vlaamse vrouw
flaneert in zonjapon
wanneer de eerste spin
z'n lente-webben weeft
of dampende het veld
in juli zonlicht heeft,
wanneer de zuidenwind
er schatert door het graan
wanneer de zuidenwind
er jubelt langs de baan,
dan juicht mijn land...
Mijn vlakke land...
Jacques Brel - Mi tierra llana
(1962)
Cuando el Mar del Norte
testarudo rompe en altas dunas
y blancos copos de espuma
se escinden en la crestas,
cuando la hosca marea
azota el negro basalto
y sobre dique y duna
la negra niebla cae
cuando en bajamar la playa
yerma está tal desierto
y el húmedo poniente
brama con su veneno,
entonces lucha mi tierra...
Mi tierra llana...
Cuando la lluvia desciende
en calles, jardines, plazas,
en tejados y agujas
de iglesias hasta el cielo,
que esta tierra llana son
la única montaña,
cuando bajo las nubes
enanos son las gentes,
cuando los días pasan
en un orden insulso
y el hinchado levante a golpes
deja la tierra aun más plana,
entonces espera mi tierra...
Mi tierra llana...
Cuando el cielo bajo
al ras vuela del agua,
Cuando el cielo bajo
humildad nos enseña,
Cuando el cielo bajo
es gris como pizarra,
Cuando el cielo bajo
está desvaído como arcilla,
cuando el viento del norte
descuartiza la llanura,
cuando el viento del norte
nos roba nuestro aliento,
entonces cruje mi tierra...
Mi tierra llana...
Cuando el Escalda brilla
con sol meridional
y todas las flamencas
se pasean con vestido ligero
cuando la primera araña
sus telas de primavera teje
o exhalando vaho el campo
recibe el sol de julio,
cuando el viento del sur
ríe a carcajadas por el grano
cuando el viento del sur
se alboroza junto al camino,
entonces se regocija mi tierra...
Mi tierra llana...
Jacques Brel – Le plat pays
Jacques Brel – Le plat pays (1962)
Avec la mer du Nord
pour dernier terrain vague,
Et des vagues de dunes
pour arrêter les vagues,
Et de vagues rochers
que les marées dépassent,
Et qui ont à jamais le coeur
à marée basse.
Avec infiniment
de brumes à venir
Avec le vent d'est
écoutez le tenir
Le plat pays
qui est le mien.
Avec des cathédrales
pour uniques montagnes,
Et de noirs clochers
comme mats de cocagne
Ou des diables en pierres
décrochent les nuages,
Avec le fil des jours
pour unique voyage,
Et des chemins de pluie
pour unique bonsoir,
Avec le vent de l'ouest
écoutez le vouloir,
Le plat pays
qui est le mien.
Avec un ciel si bas
qu'un canal s'est perdu,
Avec un ciel si bas
qu'il fait l'humilité
Avec un ciel si gris
qu'un canal s'est pendu,
Avec un ciel si gris
qu'il faut lui pardonner.
Avec le vent du nord
qui vient s'écarteler,
Avec le vent du nord
écoutez le craquer,
Le plat pays
qui est le mien.
Avec de l'Italie
qui descendrait l'Escaut,
Avec Frida la Blonde
quand elle devient Margot,
Quand les fils de Novembre
nous reviennent en Mai,
Quand la plaine est fumante
et tremble sous Juillet,
Quand le vent est au rire
quand le vent est au blé,
Quand le vent est sud
écoutez le chanter,
Le plat pays
qui est le mien.