> Enlace a su página web
Cees Nooteboom - Algunos poemas de Así pudo ser (2003)
Cees Nooteboom. Así pudo ser: poesía selecta. Madrid: Huerga & Fierro, 2003. Antología bilingüe de 52 poemas del libro Bitterzoet (Dulzamara). Traducción de Fernando García de la Banda, revisión del autor.
> Enlace al pdf de la ‘Nota a la Traducción’
Luister naar de dichter – Escucha al poeta
BORGES
A una moneda
Rio de la Plata, de storm slaat
het water. Jij die nog zien kunt
schrijft de verdwijnende stad in de naam
van haar letters, de monding,
de oceaan. Winterreis van de dichter.
Maar wat bezielt je?
Welke van al je zielen
haalt nu die munt uit je zak
en gooit hem van het hoogste dek,
een lichtflits
in het zwart van de golven?
Of was je het toch weer niet zelf
maar die ander die ook Borges heette
de spiegelganger uit het gedroomde
gedicht?
Tweemaal, zeg je, heb je iets toegevoegd
aan de geschiedenis van de planeet,
twee onophoudelijke reeksen, parallel,
en wie weet oneindig,
jouw bestaan, en dat van die schamele munt
die daar nu in het holst van de diepte
begint aan de tovenaarsreeks
van het vergaan,
maar het niet weet.
Jij wel, daarom ben je jaloers
en gelukkig. Jouw geheime genot
was om het lot te doorzien. Wederkeer,
oneindigheid, verzinsels om mee te spelen.
Zo gooide je jouw werk
in de tijd,
woorden, ooit begonnen als niets,
als gedachte, als zin, als gedicht,
schriftuur vervormd tot boek
van marmer, en dan, dwalend
en zinkend, aangetast
door duizend ongeboren ogen
weer terug tot woorden zonder dichter,
en verder nog,
letters in steen langzaam onleesbaar,
gefluister van fragmenten,
de raadselecho
van een voortijd,
tot die ene, laatste
verlossing,
afwezigheid
gelukt.
BORGES
A una moneda
Río de la Plata, la tormenta
azota el agua. Tú que aún puedes ver
escribes la ciudad que desaparece en el nombre
de sus letras, la desembocadura,
el océano. Viaje de invierno del poeta.
Pero, ¿qué te sucede?
¿Cuál de todas tus almas
saca ahora de tu bolsillo esa moneda
y la arroja desde la cubierta más alta,
un destello
en el negro de las olas?
¿O acaso no eras tú, de nuevo,
sino ese otro llamado también Borges
el doble en el espejo
del poema soñado?
Dos veces, dices, añadiste algo
a la historia del planeta,
dos series interminables, paralelas
y tal vez infinitas,
tu existencia, y la de esa mísera moneda
que allí en lo más hondo de las profundidades
comienza ahora la progresión mágica
del consumirse,
aunque no lo sabe.
Tú sí, por eso estás celoso
y feliz. Tu júbilo secreto fue
penetrar el destino. Retorno,
infinitud, fábulas con las que jugar.
Así arrojaste tu obra
al tiempo,
palabras, un día empezadas como nada,
como pensamiento, como frase, como poema,
escritura transformada en libro
de mármol, y luego hundiéndose
perdida, corroída
por mil ojos aún no nacidos,
otra vez convertida en palabras sin poeta,
y más aún,
letras en la piedra más y más ilegibles,
susurro de fragmentos,
el eco enigmático
de un tiempo prehistórico,
hasta esa única y última
redención,
alcanzada
ausencia.
b o r g e s
(A una moneda)
Rio de la Plata, the storm thrashes
the water. You who can still see
write the disappearing city in the name
of her letters, the mouth of the river,
the ocean. The poet’s winter voyage.
But what’s got into you?
Which of all your souls
now takes that coin from your pocket
and throws it from the highest deck,
a flash of light
in the black of the waves.
Or wasn’t it you, but once again
that other one who’s also called Borges,
the reflected man in the dreamt
poem?
Twice, you say, you have added something
to the history of the planet,
two ongoing progressions, parallel,
infinite perhaps,
your existence and that paltry coin’s,
which there in the deepest depths now
embarks on the magic stages
of decay,
but doesn’t know it.
You do, that’s why you’re jealous
and happy. Your secret pleasure
was seeing through fate. Eternal return,
infinity, imaginings to play with.
That’s how you threw your work
into time,
words, begun as nothing,
as thought, sentences, poems,
writing transformed into a book
of marble, and then, drifting
and sinking, corroded
by thousands of unborn eyes,
back to words without a poet,
and further still,
stone letters slowly illegible,
whispering fragments,
the mysterious echo
of a prehistoric era,
until that one last
salvation,
absence
achieved.
Cees Nooteboom. Light Everywhere - Selected Poems. London/New York, Calcutta: Seagull Books, 2014. Translation by David Colmer.
BORGES
A una moneda
Río de la Plata, la tormenta
azota el agua. Tú que aún puedes ver
escribes la ciudad que desaparece en el nombre
de sus letras, la desembocadura,
el océano. Viaje de invierno del poeta.
Pero, ¿qué te sucede?
¿Cuál de todas tus almas
saca ahora de tu bolsillo esa moneda
y la arroja desde la cubierta más alta,
un destello
en el negro de las olas?
¿O acaso no eras tú, de nuevo,
sino ese otro llamado también Borges
el doble en el espejo
del poema soñado?
Dos veces, dices, añadiste algo
a la historia del planeta,
dos series interminables, paralelas
y tal vez infinitas,
tu existencia, y la de esa mísera moneda
que allí en lo más hondo de las profundidades
comienza ahora la progresión mágica
del consumirse,
aunque no lo sabe.
Tú sí, por eso estás celoso
y feliz. Tu júbilo secreto fue
penetrar el destino. Retorno,
infinitud, fábulas con las que jugar.
Así arrojaste tu obra
al tiempo,
palabras, un día empezadas como nada,
como pensamiento, como frase, como poema,
escritura transformada en libro
de mármol, y luego hundiéndose
perdida, corroída
por mil ojos aún no nacidos,
otra vez convertida en palabras sin poeta,
y más aún,
letras en la piedra más y más ilegibles,
susurro de fragmentos,
el eco enigmático
de un tiempo prehistórico,
hasta esa única y última
redención,
alcanzada
ausencia.
Luister naar de dichter – Escucha al poeta
DE DICHTER LI HO VINDT EEN PIJL OP HET SLAGVELD
Ch’ang-p’ing. Daar volg ik je, met je twee paarden.
Waarom twee? Pulver van vergane botten, korrels
van vermiljoen, gruis van lak. Die drie had je al
in je eerste regel. Brons laat je bloeien door een golf
vergaan bloed. Witte veren, een vergulde schede
in de ijzige regen verkommerd, alles wat je nog vindt
een driehoekige wolventand, gebroken, een weerhaak,
een pijl.
Boekhouder van de vergankelijkheid. Dat was je.
Dood in 712, die slag toen al lang geleden, dichter
alleen op het verlaten slagveld. Lange wind, zeg je, kort
daglicht. Dan sterren, tranen, een lege nacht. Jouw
woorden.
Ik zie je, door de modder dwalend, met nog steeds die
twee paarden,
speurend naar wapens, naar ringen, naar botten,
tussen struiken en stenen. De zwarte vlag
van wolken over je heen. In de verte de herberg
waar boodschappers slapen op weg naar de hoofdstad.
Naar het Oosten ben je gereden, je hoort, en dus hoor ik,
het schreeuwen van geesten uit hun verrottende
lichaam,
schapenvoer, stremsel van melk is alles wat je offert,
je rijdt in een wervelwind, knoppen van hitsig rood
in het jagende rietveld, het gakgak van ganzen,
zo vind je je wapen,
roestbruin, sporen van bloed, aangevreten brons,
punt gerafeld, gebroken, de weerhaak die ooit
door een mens ging. Daar ga je, verwaarloosde dichter,
een man met zijn buit. In de Oostwijk rij je naar de
Zuidstraat.
Bij een marskramer ruil je je vondst,
een gebroken pijlpunt voor een offermandje.
Was het de moeite? De jouwe? De mijne?
Ik denk het. Een weerhaak, een mandje,
je gedicht in een taal die je nooit hebt gehoord.
EL POETA LI HO ENCUENTRA UNA FLECHA EN EL CAMPO DE BATALLA
Ch’ang-p’ing. Allí te sigo, con tus dos caballos.
¿Por qué dos? Polvo de huesos podridos, granos
de cinabrio, restos de laca. Los tenías los tres
ya en tu primer verso. Haces que el bronce florezca
con una ola de sangre reseca. Plumas blancas,
una vaina dorada
consumida en la lluvia glacial, es todo lo que
encuentras,
el colmillo triangular de un lobo, roto, un gancho,
una flecha.
Contable de la transitoriedad. Ese eras tú.
Muerto en el 817, aquella batalla ya entonces antigua,
poeta
solitario en el campo de batalla abandonado. Largo
es el viento, dices,
breve la luz del día. Y estrellas, lágrimas, una noche
vacía. Tus palabras.
Te veo, vagando por el lodo, siempre con tus dos
caballos,
rastreando armas, anillos, huesos,
entre arbustos y piedras. El negro pabellón
de las nubes sobre ti. A lo lejos el albergue,
donde duermen los mensajeros de camino a la
capital.
Hacia el este has cabalgado, oyes, y por tanto oigo,
los gritos de los espíritus en los cuerpos que se
pudren.
Forraje de ovejas, cuajada, es todo lo que ofrendas,
cabalgas en un torbellino, botones de un rojo lascivo
en el cañizal que te hostiga, el graznido de gansos,
así encuentras tu arma,
oxidada, restos de sangre, bronce corroído,
la punta astillada, rota, el gancho que en otro tiempo
atravesó a un hombre. Allí vas, poeta desconocido,
un hombre con su botín. En el Barrio del Este
cabalgas hasta el Camino del Sur.
A un vendedor ambulante le cambias tu hallazgo,
la punta rota de una flecha por una cesta para
ofrendas.
¿Mereció la pena? ¿La tuya? ¿La mía?
Creo que sí. Un gancho, una cesta,
tu poema en una lengua que nunca has oído.
Luister naar de dichter – Escucha al poeta
AMSTERDAM, 1200
Tussen zee en zee
de schorren
achter dijken van zeewier.
Watermensen, landmakers,
zwarte engelen,
voorvaders, glijdend over de slikken.
Zij zijn de eersten.
Ze dromen muren van drijfhout
in de zwervende rivier.
Ame, water.
Stelle, veilige plaats.
De naam van hun vloeibare
stad.
ÁMSTERDAM, 1200
Entre mar y mar
las ciénagas
tras diques de algas marinas.
Gentes de agua, hacedores de tierra,
ángeles negros,
antepasados, deslizándose por los bajíos.
Son los primeros.
Sueñan con muros de madera flotando
en el río errante.
‘Ame’, agua.
‘Stelle’, lugar seguro.
El nombre de su líquida
ciudad.
Luister naar de dichter – Escucha al poeta
HARBA LORI FA
Zoveel soorten bestaan! Zoveel bevolking
om te lijden en lachen in deze heuvels vol stenen!
De vijgenboom staat gebogen in de richting van het
zuiden,
boven ons het zachte snurken van een vliegtuig.
Mijn vriend wacht bij een struik met scherpe doornen.
Hij kent het verhaal van zijn ondergang,
we zien de glans van de zee
tussen galappels en distels, een zeil in de verte.
Alles slaapt. Geef mij een ander leven en ik wil het niet.
Schelpen en krekels, mijn kelk is vol eeuwige middag.
De stroom waaruit ik gisteren dronk had koel, helder
water.
Ik zag de laurierboom weerspiegeld, ik zag hoe de
schaduw
van de bladeren wegdreef over de bodem.
Dit was alles wat ik wilde. Harba lori fa.
Mijn leeftijd hangt aan een draad. Zo ben ik de spin
boven het pad. Die weeft zijn veelhoekige tijd
tussen braambos en braambos,
tot de wandelaar voorbijkomt op weg naar de haven,
de wandelaar die slaat met zijn stok.
HARBA LORI FA
¡Tantas formas de existencia! ¡Tantas gentes
para sufrir y reír en estas colinas pedregosas!
La higuera se inclina mirando al sur,
sobre nosotros el ronquido suave de un avión.
Mi amigo espera junto a un arbusto de agudas espinas.
Conoce la historia de su perdición,
vemos el brillo del mar
entre agallas y cardos, una vela a lo lejos.
Todo duerme. Dadme otra vida y no la quiero.
Conchas y grillos, colmado está mi cáliz de eterno mediodía.
El río en donde ayer bebí llevaba un agua fresca y clara.
Vi el laurel reflejado, vi cómo la sombra
de las hojas se iba deslizando por el fondo.
Eso es todo lo que anhelaba. Harba lori fa.
Mis años penden de un hilo. Soy pues
la araña del camino, que teje su tiempo poligonal
entre zarza y zarza,
hasta que pasa el caminante hacia el puerto,
el caminante que golpea con su bastón.
Luister naar de dichter – Escucha al poeta
BASHŌ
1
Oude man tussen het riet achterdocht van de dichter.
Hij gaat op weg naar het Noorden hij maakt een boek
met zijn ogen.
Hij schrijft zichzelf op het water hij is zijn meester
verloren.
Liefde alleen in de dingen uit wolken en winden
gesneden.
Dit is zijn roeping zijn vrienden bezoeken tot
afscheid.
Schedels en lippen vergaren onder wuivende
luchten.
Altijd de kus van het oog vertaald in de dwang van
de woorden.
Zeventien het heilig getal waarin de verschijning
bestemd wordt.
Het voorbije verteren bevriest zo versteend als een
vlinder.
In een marmer getij de geslepen fossielen.
Hier kwam de dichter voorbij op zijn reis naar het
Noorden.
Hier kwam de dichter voor altijd voorgoed voorbij.
BASHŌ
1
Anciano entre los juncos recelo del poeta.
Va de camino al norte compone un libro con los
ojos.
Se escribe a sí mismo en el agua ha perdido a su
maestro.
Amor tan sólo en las cosas talladas de nubes y
vientos.
Esa es su vocación visitar a los amigos para la
despedida.
Reunir calaveras y labios bajo el agitar de cielos.
Siempre el beso del ojo traducido en la coacción de
las palabras.
Diecisiete el número sagrado destinado a la visión.
El desgaste pasado se congela petrificado como una
mariposa.
En marea de mármol los fósiles pulidos.
Por aquí pasó el poeta en su viaje hacia el norte.
Por aquí pasó el poeta para siempre jamás.
2
Wij kennen de poëtische poëzie de gemene gevaren
van maanziek en zangstem. Gebalsemde lucht is het,
tenzij je er stenen van maakt die glanzen en pijn
doen.
Jij, oude meester, sleep de stenen
waar je een lijster mee dood gooit.
Jij sneed uit de wereld een beeld dat je naam draagt.
Zeventien stenen als pijlen een school doodse
zangers.
Zie bij het water het spoor van de dichter
op weg naar het binnenste sneeuwland. Zie hoe het
water het uitwist
hoe de man met de hoed het weer opschrijft
en water en voetstap bewaart, de vergane beweging
steeds stilzet,
zodat wat verdween er nog is als iets dat verdween.
2
Sabemos de la poesía poética los arteros peligros
de la melopea y el frenesí. Es aire embalsamado,
si no lo conviertes en piedras que brillen y hagan
daño.
Tú, viejo maestro, puliste las piedras
con las que das muerte a un mirlo.
Tallaste del mundo una imagen que lleva tu nombre.
Diecisiete piedras tal flechas una escuela de cantores
fúnebres.
Mira junto al agua la huella del poeta
de camino hacia la tierra nevada más interior. Mira
cómo el agua la borra
cómo el hombre del sombrero la vuelve a escribir
y guarda agua y pisada, detiene el movimiento
pasado una y otra vez,
para que lo perdido se conserve como algo perdido.
3
Nergens in dit heelal heb ik een vaste woonplaats
schreef hij op zijn hoed van cypressen. De dood nam
zijn hoed af,
dat hoort zo. De zin is gebleven.
Alleen in zijn gedichten kon hij wonen.
Nog even en je ziet de kersenbloesems van Yoshino.
Zet je sandalen maar onder de boom, leg je penselen
te rusten.
Berg je stok in je hoed, vervaardig het water
in regels.
Het licht is van jou, de nacht ook.
Nog even cypressenhoed en ook jij zult ze zien,
de sneeuw van Yoshino, de ijsmuts van Sado,
het eiland dat scheepgaat naar Sorēn over grafstenen golfen.
3
En ningún lugar de este universo tengo domicilio fijo
escribió en su sombrero de ciprés. La muerte le quitó
el sombrero,
así ha de ser. La frase ha quedado.
Tan sólo sabía vivir en sus poemas.
Un poco más y verás los cerezos en flor de Yoshino.
Pon tus sandalias bajo el árbol, deja que descansen
tus pinceles.
Guarda el bastón en el sombrero, transforma el agua
en versos.
La luz es tuya, también la noche.
Un poco más sombrero de ciprés y tú también los
verás,
la nieve de Yoshino, el gorro de hielo de Sado,
la isla que se embarca a Sorēn sobre lápidas de olas.
4
De dichter is een gemaal door hem wordt het
landschap van woorden.
Toch denkt hij net als jij en zien zijn ogen hetzelfde.
De zon die verongelukt in de bek van het paard.
De buitenste tempel van Ise het strand van Narumi.
Hij vaart in het zeil van de rouw hij koerst naar zijn
opdracht.
Zijn kaken malen de bloemen tot de voeten van
verzen.
De boekhouding van het heelal zoals het zich
dagelijks voordoet.
In het Noorden kent hij zichzelf een hoop oude
kleren.
Als hij is waar hij nooit meer zal zijn lees jij zijn
gedichten:
hij schilde komkommers en appels hij schildert zijn
leven.
Ook ik ben verleid door de wind die de wolken laat
drijven.
4
El poeta es un molino de agua, convierte el paisaje
en palabras.
Sin embargo piensa igual que tú y sus ojos ven lo
mismo.
El sol que se estrella en la boca del caballo.
El templo exterior de Ise la playa de Narumi.
Navega con velas de luto pone rumbo a su tarea.
Sus mandíbulas trituran las flores hasta los pies de
los versos.
La contabilidad del universo como se presenta a
diario.
En el norte supo quién era: un montón de ropa vieja.
Cuando está donde nunca más estará lees tú sus
poemas:
pelaba pepinos y manzanas ahora pinta su vida.
También a mí me ha seducido el viento que hace
flotar las nubes.
Luister naar de dichter – Escucha al poeta
AAS
Poëzie kan nooit over mij gaan,
noch ik over poëzie.
Ik ben alleen, het gedicht is alleen,
en de rest is van wormen.
Ik stond aan de straten waar de woorden wonen,
boeken, brieven, berichten,
en wachtte.
Ik heb altijd gewacht.
De woorden, in lichte of duistere vormen,
veranderden mij in een duister of lichter iemand.
Gedichten passeerden mij
en herkenden zichzelf als een ding.
Ik kan het zien en me zien.
Nooit komt er een einde aan deze verslaving.
Eskaders gedichten zijn op zoek naar hun dichters.
Ze dwalen zonder commando door het grote
district van de woorden
en verwachten het aas van hun volmaakte,
gesloten, gedichte, gemaakte
en onaantastbare
vorm.
CEBO
La poesía nunca puede hablar de mí,
ni yo de la poesía.
Yo estoy solo, el poema está solo,
y el resto es de los gusanos.
Me detuve en las calles donde viven las palabras,
libros, cartas, informes,
y esperé.
Siempre supe esperar.
Las palabras, con sus formas claras u oscuras,
me volvieron más oscuro o más claro.
Los poemas me alcanzaron
y se reconocieron como objetos.
Yo pude verlo y verme.
No tiene fin esta adicción.
Escuadrones de poemas están buscando sus poetas.
Vagan sin mando por el amplio
territorio de las palabras
y aguardan el cebo de su perfecta,
hermética, condensada, acabada
e irreductible
forma.
Luister naar de dichter – Escucha al poeta
BOGOTÁ
Drie uur ’s nachts.
Ik zeul dit ontdane leven met me mee
als een visser zijn net over de oever,
zwaar van het water en van dode vissen
voor het spoor van hun eigen bloed.
Drie uur ’s nachts.
Zo word ik wakker in de vreemde steden,
hoor hoe de haan voor de derde maal wordt
geslagen
omdat hij in het duister een licht zag.
Het verdriet schuwt mij niet.
Ik bezweer het met te grote woorden.
Drie uur ’s nachts.
Vierkante kisten met stilte staan rond mijn bed,
volgepakt en gesloten.
Maar die stilte heeft stekels
en doet een pijn die niet meer overgaat.
De stilte effent het pad waarover de boodschapper
rondgaat
die zegt dar het 's ochtends weer nacht wordt.
En dan,
ik kam mijn gebeente, bundel het bij elkaar,
treed aan voor nog een passage, stap in het water,
en leef.
BOGOTÁ
Las tres de la noche.
Arrastro conmigo esta vida maltrecha
como el pescador su red por la orilla,
pesada por el agua y por los peces muertos
ante el rastro de su propia sangre.
Las tres de la noche.
Así despierto en las ciudades extrañas,
oigo al gallo por tercera vez golpeado
porque en la oscuridad divisó una luz.
La tristeza no me rehuye.
La conjuro con grandes palabras.
Las tres de la noche.
Alrededor de la cama, cerradas,
hay cajas cuadradas repletas de silencio.
Pero ese silencio tiene espinas
y el dolor que causa no se va.
El silencio allana el camino por donde corre
el mensajero
que dice que a la mañana será de noche otra vez.
Y luego,
me peino el esqueleto, lo amarro bien,
formo para otro pasaje, me adentro en el agua,
y vivo.
Luister naar de dichter – Escucha al poeta
HOMERUS OP ITHAKA
De dag is helder, de buizerd bidt boven zijn prooi.
Een grote doos met stilte
wordt uitgepakt.
Boven de glanzende schaal van de zee
zweeft het andere eiland.
Al het licht is van porselein
een broze vaas om ons heen.
Gisteren gebeurt het opnieuw.
Vandaag gaat de held naar de oorlog.
Morgen komt hij terug.
Nee, hier is nooit iets veranderd.
Onder de olijfboom slaapt onzichtbaar de blinde
en verbergt in zijn oog het geheim van de dichter.
Muze, vertel!
HOMERO EN ÍTACA
El día está claro, el gavilán se cierne sobre su presa.
Alguien abre
una gran caja con silencio.
Sobre la reluciente bandeja del mar
flota la otra isla.
La luz toda es de porcelana
una frágil ánfora a nuestro alrededor.
Ayer sucede de nuevo.
Hoy marcha el héroe a la guerra.
Mañana regresará.
No, aquí nunca ha cambiado nada.
Bajo el olivo duerme invisible el ciego
y esconde en su ojo el secreto del poeta.
¡Canta, musa!